متر لیزری فاصله‌یابی است که برای اندازه گیری دقیق از پرتو لیزر و عدسی استفاده می‌کند و طریقه کارکرد متر لیزری بدین صورت است که یک پالس متمرکز از نور را روی محل مورد نظر انداخته و زمان بازتاب آن را محاسبه می‌کند و در واقع این متر زمان بین تابش و بازتاب نور را اندازه گیری کرده و به فاصله تبدیل می‌کند.
فرمول محاسبه‌ی فاصله، بین هدف و فاصله‌سنج برابر نصف حاصل‌ضرب زمان پرواز در سرعت نور (D=CT/2) است. به‌دلیل بالا بودن سرعت نور، پالس فرستاده شده دقت اندازه‌گیری را افزایش می‌دهد
متر لیزری یکی از وسایل دقیق و کاربردی برای اهالی فن می باشد. با استفاده از این وسیله می توان طول، سطح، زاویه و برخی محاسبات فیثاغورث را اندازه گیری کرد و همچنین با استفاده از متر لیزری می توان نسبت به تعیین فاصله اجسام از یکدیگر نیز اقدام کرد.
نحوه عملکرد این دستگاه به گونه ای است که با استفاده از زمان رفت و برگشت یک پالس لیزر به هدف، می توان فاصله مورد نظر را اندازه گیری کرد و این وسیله نمونه ای از وسایل پرکاربرد می باشد و بسته به کاربرد آن از نمونه های مختلفی برخوردار می باشد.
از آن جایی که نور لیزر از طیفی متمرکز برخوردار بوده و معمولا تک فرکانس می باشد، استفاده از آن برای اندازه گیری با دقت بالا مناسب می باشد. نور لیزر از سرعت ثابتی برخوردار بوده و مدت زمان پایایی آن بالا می باشد.
از آن جایی که این نور دیرتر از نور سفید پراکنده می شود، می توان از آن برای فواصل دور استفاده کرد. به همین خاطر نور لیزر گزینه مناسبی برای استفاده در انواع مترهای لیزری می باشد.
کاربرد متر لیزری
به طور کلی می توان گفت مهم ترین کاربرد متر لیزری در اندازه گیری فواصل، ترازیابی و تطابق می باشد. از جمله کاربردهای این وسیله می توان به استفاده از آن در ساخت و ساز، صنایع نظامی، عمق سنجی در اعماق اقیانوس، فرآیند های تولید صنعتی هم چون فولاد و نقشه برداری اشاره کرد.
استفاده از متر لیزری در فعالیت های ساختمانی به منظور نصب و تراز کردن فریم و ستون های ساختمانی، نصب انواع المان های ساختمانی هم چون کابینت و قفسه ها، اجرای فعالیت های مرتبط با دکوراسیون داخلی هم چون نصب کاغذ دیواری، پارتیشن بندی و نصب دیوارهای کاذب، تنظیم و بررسی هم راستا بودن درب و پنجره، نصب سقف کاذب و رابیتس بندی، نصب کلیه اتصالات برقی هم چون کلید و پریز و لوستر صورت می گیرد.
به طور کلی هدف استفاده از این وسیله را می توان به حداقل رساندن خطای انسانی، بالا بردن سرعت انجام کار و کاهش هزینه های اجرایی دانست.
قابلیتهای متر لیزری
۱-دامنه ی اندازه گیری
این عدد توانایی متر لیزری را در اندازه گیری بیان می‌کند. معمولاً عددی هست با مقدار کمینه ۰.۵ متر و بیشینه تا ۲۵۰ متر (برای اندازه‌های بیشتر دور سنج استفاده می‌شود).
۲- دقت اندازه در گیری
تلورانس همان خطای اندازه گیری متر لیزری هست که به‌صورت یک عدد با علامت + و – روی هم بیان می‌شود. هر چه این عدد کمتر دقت متر ما بیشتر.
۳- محاسبات اضافه
محاسبه مقادیر سطح، حجم، جمع و تفریق مقادیر، فیثاغورث، مقدار ماکزیمم، مینیمم و متوسط از جمله قابلیت‌هایی است که در بیشتر مترهای لیزری وجود دارد.
۴- حافظه دستگاه
بعضی مترهای لیزری آخرین مقادیر ثبت شده را در خود ذخیره می‌کنند. مثلاً ۳۰ اندازه آخر. مدل‌هایی هم تصاویر عکس‌برداری شده از محیط را ذخیره می‌کنند.
۵- قابلیتهای ارتباطی
مدل‌های گران‌تر متر لیزری قابلیت اتصال از طریق بلوتوث یا WIFI به گجت های مختلف را دارند.
۶- قابلیتهای افزوده
علاوه بر اندازه گیری قابلیت نشان دادن تراز و هم سطحی و شیب را هم دارند که بسیار پرکاربرد هست. همچنین تقریباً همه مترهای لیزری دارای خاصیت قطع اتوماتیک لیزر یا خاموش شدن متر لیزری را دارند که مدت کاربرد آن را تا ۶ ساعت افزایش خواهد داد. صفحه نمایش رنگی یا سیاه و سفید یا تاچ هم از قابلیت‌هایی هست که در متر لیزری می‌تواند موجود باشد.
۷- مدل های مترهای لیزر
یک عدد هست از ۱ تا ۴ که هر یک ویژگی‌هایی دارد و برای مترهای لیزری معمولاً از کلاس ۲ لیزر استفاده می‌شود و در این کلاس چنین لیزرهایی در قسمت مرئی بینایی کار می‌کنند و توان خروجی آن ۱ میلی وات است. چنین لیزرهایی ذاتاً ایمن نیستند. اما خطرات را می‌توان با مراحل نسبتاً ساده‌ای کنترل نمود.
در این دسته لیزرها چشم به‌طور طبیعی قدرت حفاظت از خویش را دارد و به‌طور ناخودآگاه مسیر خود را از مقابل برخورد پرتو منحرف می‌کند. این حفاظت را حتی با یک پلک زدن ساده هم می‌تواند انجام بدهد. فقط زمانی استفاده از این لیزرها خطرناک است که به‌طور مستقیم برای یک بازه زمانی (و نه به‌صورت لحظه‌ای) مشاهده شود.
ویژگی های متر لیزری
کار با مترهای اندازه‌گیری قدیمی ممکن است که ساده و قابل اعتماد باشند اما محدود هستند و از طرف دیگر شما به شخص دیگری برای گرفتن انتهای متر نیاز دارید. اما متر لیزری در عین این که سریع و دقیق است تنها به یک نفر و یک دست برای گرفتن آن نیاز دارد و همچنین روش کار بسیار ساده‌ای دارد.
با استفاده از مترهای لیزری می‌توانید مسافت‌ها را از فاصله دور انداه بگیرید، حجم‌ها را به آن اضافه یا از آن تفریق کنید. از طرف دیگر نور لیزر متراکم و متمرکز است و مانند نور سفید پراکنده نمی‌شود. به بیان دیگر نور متر لیزری می‌تواند مسافت‌های طولانی را بدون از دست دادن شدت نور طی کند.
در واقع یک پالس متر لیزری هنگام انعکاس از هدف، همچنان شدت اولیه خود را حفظ می‌کند و این مساله برای محاسبه فاصله اجسام از اهمیت بالایی برخوردار است.
علاوه بر موارد ذکر شده یکی دیگر از ویژگی‌های مهم متر لیزری این است که زمان اندازه‌گیری مسافت مورد نظر خود، نیاز نیست نگران موانعی که بر سر مسیر قرار دارند مانند لوله‌ها یا اجسام بزرگ باشید، چرا که به راحتی می‌توانید زاویه‌ای پیدا کنید که نور لیزر به راحتی از کنار وسایل عبور کند. با کمک این دستگاه می‌توانید بدون این که مجبور باشید به مکان‌های بلند صعود کنید اندازه آن‌ها را تا سطح زمین محاسبه کنید.
بنابراین ایمنی ویژه‌ای که متر لیزری برای کاربرانش به همراه دارد و آن‌ها را در مکان‌های خطرناک محافظت می‌کند بسیار ارزشمند و با اهمیت است. در واقع متر لیزری قادر است کارهایی انجام دهد که شما از عهده آن‌ها بر نمی‌آیید.
سرعت و دقت متر لیزری
توانایی لیزر در تعیین موقعیت هدف با دقت و سرعت بالا غیرقابل انکار بوده که باعث محبوبیت ابزارهایی مثل تراز لیزری و متر لیزری شده است و به علت واگرایی کم بعد از طی مسافت زیاد می توان از آن به عنوان فاصله یابی با سرعت و دقت بالا استفاده کرد. کار کردن با متر لیزری بسیار آسان بوده و تنها با روشن کردن آن، متر آماده استفاده است. از دیگر امکانات متر لیزری محاسبه میانگین بیشترین و کمترین فاصله میان دو نقطه با اندازه گیری بیشترین و کمترین فاصله اندازه گیری است.
محاسبه با فرمول فیثاغورث
در فواصل شیب‌دار و یا فواصلی که نمی‌توان آن را به‌صورت مستقیم اندازه‌گیری کرد می‌توان به راحتی با استفاده از فرمول فیثاغورث یعنی اندازه‌گیری دو ضلع، ضلع سوم را محاسبه کرد.
کاربرد متر لیزری بسیار گسترده است. از متر لیزری در نقشه‌برداری کوچک تا اندازه‌گیری‌های دقیق در سطحی وسیع استفاده می‌شود. برای مثال می‌توان به ساخت مدل سه بعدی، در پروژه‌های بزرگ‌تر مانند محاسبه فاصله‌ی سلاح جنگی، نقشه برداری در زیر دریا، محاسبات پروژه‌های اکتشافی و حتی در ورزش و شکار اشاره کرد.
انواع متر لیزری
با توجه به کاربردهای فراوان این متر اکثر آن‌ها قابلیت محاسبه فاصله، مساحت، محیط و انواع محاسبات فیثاغورث را دارند اما در صورت خرید متر لیزری پیشرفته امکان محاسبات پیچیده‌تری هم‌چون اندازه گیری چند مرحله‌ای، فضاهای چند وجهی، محاسبات غیر مستقیم و اندازه گیری زاویه را نیز خواهید داشت. همچنین در بعضی از آن‌ها دوربین با قابلیت ذخیره سازی تصاویر و پایه‌ی هوشمند نیز تعبیه شده است. از دیگر قابلیت‌هایی که بعضی مترهای لیزری را متمایز می‌کند امکان ارتباط از طریق بلوتوث و وایرلس است که با استفاده از برنامه‌های مخصوص روی تلفن‌های هوشمند قابل استفاده است.
برد متر لیزری
برد در متر لیزری در مدل های مختلف تفاوت فراوانی دارد.برد متر ساده حدوداً ۲۰ متر و برد متر پیشرفته تا فاصله ۲۵۰ متر را اندازه‌گیری می‌کند. برد اکثر مترهای موجود در بازار حدود ۳۰ تا ۹۰ متر است.
اگر متر را برای کارهای ساده نیاز دارید، متر لیزری ساده با برد 20 متر مناسب بوده و نیازی به هزینه اضافی یا خرید متر ضد آب یا ضد ضربه نیست. برای اندازه گیری فضاهای وسیع‌تر تا متراژ حدوداً ۸۰۰ متر مربع با زوایا و اتاق‌های بیشتر یک متر میان رده نیاز شما را بر طرف خواهد کرد اما برای کارهای پیشرفته مانند پیمانکاران ساختمانی، راه سازی و عمرانی به متر لیزری با دقت عمل بالاتر و برد بیشتر احتیاج دارید تا بتوانید فضاهایی وسیع‌تر را اندازه گیری کرد.
مزایای استفاده از متر لیزری
استفاده از متر لیزری مزایای زیادی به همراه دارد که از جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:
متر لیزری از سرعت و دقت بالایی برخوردار می باشد.
کاربرد این ابزار بسیار ساده می باشد.
متر لیزری بسیار سبک بوده و همین امر استفاده از آن را آسان می کند.
مترهای لیزری قابلیت برآورد متراژ تا 250 متر را برخوردار می باشند.
این متر از سرعت بالایی در اندازه گیری برخوردار می باشد.
متر لیزری امکان دسترسی به نقاط دور دست از جمله سقف و هم چنین اندازه گیری ارتفاع را فراهم می کند.
استفاده از این متر نیاز به نفر دوم برای نگه داشتن آن ندارد.
معایب استفاده از متر لیزری
در کنار مزایای استفاده از متر لیزری، به کارگیری آن معایبی نیز به همراه دارد. به طور کلی می توان گفت محدودیت استفاده از این وسیله در نیاز به مکانی بدون مانع و همراه با دید مستقیم می باشد.
هم چنین این گونه مترها از قابلیت اندازه گیری مکان های قوسی شکل برخوردار نمی باشند. در برخی از موارد دیده شده است که در فواصل طولانی، پرتوهای لیزر دچار واگرایی می شود.
علت این امر مجاورت نور لیزر با حباب های موجود در هوا می باشد. این گونه حباب ها مانند یک لنز عمل کرده و تغییراتی تقریبی در اندازه های میکروسکوپی تا نصف ارتفاع مسیر پرتو لیزر ایجاد می کنند.
از آن جایی که شدت انعکاس نور در اجسام مختلف متفاوت می باشد، نمونه اجسامی که تمایل به جذب یا پراکندگی نور دارند، احتمال برگشت نور به دستگاه فرستنده را کاهش می دهند. در چنین مواقعی باید از دستگاهی با امکان جا به جایی فاز استفاده شود.
انواع برندهای متر لیزری
مترهای لیزری در انواع و برندهای بسیار متعددی وجود دارند. متر لیزری برند بوش، دیوالت، لامویوم، اچ تی سی، نووا، ایسونیک، سیگما، شیائومی، جی سی بی، یونیتی، آنکور، مبوت، مایلسی، رونیکس، میکا، هیوندای و ورتکس از جمله برندهای مختلف مترهای لیزری می باشند.