هویه

هویه یا دستگاه لحیم ابزاری است که برای اتصال قطعات فلزی و الکتریکی مختلف روی برد و مدارهای چاپی، اتصال انواع سیم ها و ذوب کردن لحیم به کار می رود و این وسیله از یک دسته پلاستیکی عایق، یک المنت و نوک فلزی تشکیل شده است که در آن المنت انرژی الکتریکی را به گرما تبدیل می کند و این گرما را به نوک هویه انتقال می دهد و زمانی که نوک هویه گرم می شود، با استفاده از یک قطعه سیم لحیم می توان قطعات الکترونیکی مختلف را به همدیگر متصل کرد یا اینکه با استفاده از هویه، لحیم روی برد را ذوب کرد که به عنوان مثال برای اتصال قطعات مختلف مانند IC های مختلف روی یک برد چاپی، از سیم لحیم و هویه استفاده می شود که هویه با گرم کردن سیم لحیم آنها را به مدار یا برد متصل می کند.

توان هویه‌ها

توان هویه‌ها از40 وات تا 200 وات می باشد که با پارامتر وات و نشان W سنجیده می‌شود که مثلا از هویه 30 و 40 وات برای لحیم‌کاری قطعات الکترونیکی و مونتاژ بردهای با ظرافت استفاده می‌شود و هویه ٦٠ واتی براي لحيم كاري قطعات الكترونيك مناسب است و هويه هاي بيشتر از ١٠٠ وات در لحيم كاري كانكتور‌ها و سیم‌ها کاربرد دارند.

وسایل جانبی لحیم کاری

روغن لحیم (فلاکس یا خمیر لحیم)، پایه هویه، اسفنج‌ نسوز، عینک ایمنی، قلع‌‌کش یا مکنده قلع، نوک هویه و سیم لحیم نیز از جمله وسایل جانبی مورد نیاز هنگام کار با هویه هستند که با شناخت و دانستن نحوه‌‌ی کاربرد هریک، درصورت پیش آمدن مشکل هنگام کار، راحت‌تر به رفع آن می‌پردازید یا از بروز مشکل جلوگیری می‌کنید، در ادامه توضیح مختصری درباره هرکدام از این وسایل را شرح می‌دهیم:

روغن‌ لحیم

روغن لحیم که به نام‌‌های مایع فلاکس یا خمیر لحیم نیز شناخته است، ماده‌ای است که از آن برای جلوگیری از اکسید شدن و هم‌چنین پاک کردن اکسایش چربی، رنگ یا هرگونه کثیفی در محل لحیم کاری استفاده می‌شود. این روغن در اثر تماس با قلع، آن را به صورت محدب یا کره‌ای درمی‌آورد که باعث اتصال بهتر، تمیزتر و راحت‌‌تر قطعات توسط لحیم می‌شود. بعضی از سیم‌های لحیم از قبل آغشته به روغن لحیم هستند که در این صورت نیازی به استفاده هم‌زمان از روغن لحیم در حین کار نیست.

پایه هویه

یکی از لوازم ضروی برای ایمنی و راحتی کار با دستگاه هویه، پایه آن است، چرا که نداشتن پایه باعث خطر سوختگی، بروز آتش سوزی یا حتی افتادن دستگاه بر روی کار و آسیب زدن به آن می‌شود و در نسل جدید هویه‌ها، پایه هویه جزو لاینفک این ابراز به حساب می‌آید.

اسفنج نسوز پاک کننده نوک هویه

معمولا مدتی بعد از استفاده از هویه، زائده‌هایی به نوک آن می‌چسبد که برای از بین بردن این زائده‌ها می‌توان از اسفنج‌ نسوز استفاده کرد و نوک هویه را تمیز کرد. بهتر است برای کارایی بیشتر، اسفنج را حتما خیس کنید. آلیاژی که سر هویه با آن ساخته شده است در میزان اکسید شدن و چسبندگی آن بسیار موثر است و خیلی مهم است که سر هویه نسوز باشد.

عینک ایمنی

ممکن است سیم لحیم در حین ذوب شدن، قطراتی آغشته به روغن با دمای بسیار بالا را به اطراف پرتاب کند و از آنجایی که بسیاری از افراد در حین لحیم کاری معمولا برای تمرکز بهتر یا دید بهتر قطعه، صورت خود را بسیار نزدیک کار می‌برند، بهتر است برای جلوگیری از سوختن چشم و صورت از عینک ایمنی مخصوص لحیم کاری استفاده کرد.

قلع کش یا مکنده لحیم

قلع کش وسیله ایست برای جدا کردن لحیم ذوب شده از محل اتصال در مواقعی که قطعه‌ای را اشتباه وصل کرده‌اید یا نیاز به ایجاد تغییری در محل اتصال دارید. برای جدا کردن لحیم ابتدا باید با نوک هویه لحیم را دوباره ذوب کنید و سپس با قلع کش لحیم ذوب شده را پاک کنید.

مکنده لحیم درواقع مانند یک سرنگ عمل کرده و با ایجاد خلأ برای یک لحظه هوا را با فشار زیاد به داخل می‌کشد و باعث می‌شود قلع ذوب شده به داخل محفظه آن کشیده شود. از فتیله لحیم که یک رشته مس بافته شده است نیز می‌توان برای زدودن قلع از روی کار استفاده کرد.

نوک هویه

نوک هویه در دستگاه هویه مهمترین قسمت آن به شمار می‌رود و با توجه به کاربرد و کارایی هویه، اندازه و توان نوک آن متفاوت است. برای مثال در لحیم کاری قطعات SDM  از هویه هایی با نوک نازک و دمای پایین استفاده می‌شود. در بعضی از هویه‌ها نوک هویه با توجه به کارکرد آن قابل تعویض است، رایج‌ترین نوک‌های هویه نوک سوزنی، نوک سوزنی کج و نوک پنسی هستند. در صورت استفاده مناسب از نوک لحیم، تا یک سال یا بیشتر نیز قابل استفاده خواهد بود.

سیم لحیم

سیم لحیم ماده ای است که برای اتصال دو قطعه از آن استفاده می‌شود. ترکیب اصلی سیم لحیم نسبت‌‌های مختلفی از قلع و مس یا قلع و نقره و یا قلع و سرب است که هنگام حرارت دیدن دود تندی از آن تولید می‌شود و تنفس آن برای سلامتی مضر است، بنابراین بهتر است لحیم کاری در فضای باز یا در مکانی با تهویه مناسب انجام شود.

با توجه به اندازه هویه و قطعه‌‌ای که قرار است روی آن کار ‌شود سیم‌‌هایی با ضخامت مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد که نوعی از سیم لحیم وجود دارد که در داخل آن‌ روغن لحیم به کار برده شده و به آن سیم لحیم مغزی می‌گویند. بهترین نوع سیم لحیم به اسم ۶۳ درصد در بازار موجود است.

انواع هویه

موارد کاربرد و استفاده هویه ها بسیار زیاد است و تقریبا برای تولید و تعمیر همه لوازم برقی در صنایع مختلف کاربرد دارد، به همین دلیل انواع مختلفی از هویه در صنایع مختلف به کار گرفته می شوند که عبارت اند از؛

هویه قلمی

هویه های قلمی ساده ترین و ابتدایی ترین نوع در بین انواع هویه ها هستند که برای اتصال سیم ها و قطعات به مدار چاپی و انواع برد ها به کار گرفته می شوند. این هویه ها ارزان و رایج ترین نوع هویه هستند که با یک سیم به صورت مستقیم به برق شهری وصل می شوند، معمولا توان ثابتی حدود 40 تا 60 وات (در اکثر مدل های ارزان قیمت) دارند و امکان تنظیم دما در آنها وجود ندارد. هویه های قلمی مناسب افرادی است که می خواهند.

شروع به تعمیرات برد و قطعات الکترونیکی کنند و توان خروجی و دمای آن برای انجام لحیم کاری های عادی کافی است.

هویه تفنگی

هویه های تفنگی همانطور که از نامشان پیداست، شبیه به تفنگ هستند و می توانند گرمای بیشتری را نسبت به یک هویه قلمی تولید کنند. معمولا هویه های تفنگی با توان 100 وات به بالا و با سر پهن تولید می شوند و بیشتر برای لحیم کاری قطعات الکترونیکی نسبتا بزرگ و اتصال پایه های قطعات روی برد به کار برده می شوند. روند کار هویه های تفنگی یا هفت تیری به این شکل است که با استفاده از یک ترانسفورماتور ولتاژ برق ورودی را کاهش داده و باعث افزایش جریان برق می شوند و سپس این جریان زیاد باعث می شود که نوک هویه به سرعت گرم شود. البته نباید این هویه را برای مدت زیادی روشن نگه دارید، زیرا عبور جریان زیاد باعث سوختن ترانسفورماتور و خراب شدن هویه خواهد شد.

هویه رومیزی

نوع دیگر انواع هویه ها، هویه های رومیزی هستند. این نوع هویه ها دارای یک بخش کنترل دمای جداگانه اند که به وسیله آن می توانید دمای نوک هویه را کنترل کنید. هویه های رومیزی معمولا دارای چندین سر یا نوک هویه هستند تا قابلیت استفاده برای لحیم کاری روی برد ها و قطعات مختلف را داشته باشند. البته قابل ذکر است که هویه های رومیزی قیمت بالاتری نسبت به مدل های عادی دارند.

هویه هوای گرم

این مدل از هویه ها که به نام هیتر دوکاره هم شناخته می شوند، متشکل از یک دستگاه مرکزی، هیتر و هویه هستند. هویه هوای گرم علاوه بر داشتن هویه، یک دمنده نیز دارد که شبیه به یک سشوار کوچک است و هوای گرم را روی قطعات می دمد و برای نصب یا برداشتن قطعات روی برد کاربرد دارد. از هویه هوای گرم برای کارهای کاملا تخصصی در شغل های مختلف مانند تولید و تعمیرات قطعات موبایل و قطعات کامپیوتری استفاده می شود.

سایر انواع هویه

دسته بندی هویه ها تنها به موارد بالا ختم نمی شوند و انواع دیگری هم از هویه ها وجود دارند که هر کدام ویژگی خاصی داشته و برای کارهای متنوعی کاربرد دارند که از جمله دیگر انواع هویه ها می توان به هویه های گازی (که از گاز تامین انرژی می کنند)، باتری خور و شارژی اشاره کرد که قابلیت حمل و جابجا شدن داشته و برای تامین انرژی خود نیاز به اتصال برق ثابت ندارند و همچنین یک نوع دیگر از هویه ها در بازار با نام هویه چکشی غیر الکتریکی وجود دارد که سر این هویه شبیه به چکش بوده و برای گرم شدن نوک آن از گرمای کوره یا چراغ استفاده می کنند و در کارگاه ها و مصارف صنعتی از این مدل استفاده می شود .