با وجود کنترل های مهندسی مناسب و دستورالعمل های ایمنی متاسفانه مواجهه تصادفی با مواد شیمیایی هنوز وجود دارد و در نتیجه استفاده از چشم شوی و دوش های اضطراری، دستکش های ایمنی، شیلدهای صورت و تجهیزات حفاظت انفرادی ضروری می باشد، مواجهه با مواد شیمیایی خطرناک، به ویژه مواد شیمیایی خورنده، دارای اهمیت بوده و تاخیر در عدم دسترسی به منابع آب حتی برای چند لحظه ممکن است باعث آسیب جدی گردد. به همین دلیل استفاده از دوش و چشم شوی اضطراری دارای اهمیت ویژه ای می باشد.

شرایط نصب دوش و چشم شوی مطابق استاندارد BSEN15154

دوش و چش شوی های اضطراری باید در فاصله ی 15 تا 30 متری از محل های پرخطر نصب شود. زمان دسترسی به دوش و چش شوی های اضطراری طبق استاندارد GLP نباید بیش از 10 ثانیه باشد.

دوش و چشم شوی های اضطراری باید متصل به یک انشعاب آب (برای تامین آب مورد نیاز دوش و چشم شوی) باشد. محل نصب دوش و چشم شوی های اضطراری باید در نزدیکی یک انشعاب فاضلاب باشد تا بعد از استفاده از دوش و چشم شوی، آب براحتی وارد انشعاب فاضلاب شود. دوش و چشم شوی های اضطراری باید یک منبعی برای تامین آب داشته باشند، این منبع می تواند اتصال مستقیم به انشعاب آب شهری باشد یا یک مخزن آب.اگر آب مورد نیاز دوش و چشم شوی توسط منبع تامین شود، طبق استاندارد BSEN15154، باید همیشه از پر بودن آب منبع مطمئن باشیم، 6ماه یکبار به طور کامل آب منبع را تخلیه کنیم و هر 5 سال منبع را تعویض کنیم.

• مطابق استاندارد، آب مورد استفاده در دوش و چشم شوی ها باید مطابق با کیفیت آب اروپا باشد.
• اگر اتصالات به صورت 90 درجه باشد، طول اتصال باید 20 cm و میزان Max فشاری که تحمل می کند باید 100N باشد. شیرها باید به صورتی باشند که تا ارتفاع 175cm در دسترس باشند.
• بعضی از دوشها فقط المک دارند که به آب شهری متصل است، که به این دلیل فشار آب در آن کمتر است.
• دوش و چشم شوی ها چه مخزن دار باشند و یا متصل به آب شهری، باید 15 دقیقه تداوم آب داشته باشد.
• زیر دوش حتما باید 1m در 1m مربع خالی باشد.
• فقط چشم شوی را به عنوان یک واحد مستقل آزمایشگاهی در نظر می گیرند.
• آب موجود در چشم شوی مخزنی نباید آب مقطر باشد.
• آب چشم شوی باید 15 دقیقه پیوستگی داشته باشد.
• سرعت آب چشم شوی بایدز6 m/min باشد.
• ارتفاع خروجی آب از چشم شوی باید حداقل 10cmو حداکثر 30 cm باشد.
• چشم شوی 100-120 cm از سطح زمین فاصله دارد.
• دوش اضطراری چسبیده به دیوار و چشم شوی حداقل باید 15 cm از دیوار فاصله بگیرد.

یکی از اصول اولیه و اصلی در آسیب ها و سوختگی های آزمایشگاهی، استفاده به موقع، صحیح و متناوب از دوش و چشم شوی به عنوان یکی از اصول کمک های اولیه می باشد. نکته حائز اهمیت در این مورد، دمای آب مورد استفاده در دوش و چشم شوی است، طبق استاندارد BS EN 15154-1 دمای بالای 37 درجه سانتی گراد می تواند برای چشم و پوست مضر باشد و التهابات پوستی و چشمی ایجاد کند. خصوصا زمانی که پوست بدن یا چشم در معرض مواد شیمیایی قرار گیرد، دمای بالای 37 درجه می تواند موجب تشدید آسیب شود. در صورتی که آب سرد یا خنک می تواند خیلی سریع شرایط به وجود آمده برای چشم و پوست را تعدیل کند، استفاده از آب خنک در حین سوختگی و تماس با مواد شیمیایی برای مدت زمان مشخصی، دمای کلی بدن را پایین می آورد، طبق استاندارد ذکر شده، مطالعات اخیر نشان می دهد که استفاده از دمای آب 15 درجه سانتی گراد، دمای آب استانداردی است و بدون آن که موجب افت دمای بدن در کاربر شود، می تواند اثرات سوء سوختگی و … را تعدیل کند.

پخش آب دوش اضطراری طبق استاندارد  BSEN15154،چگونه باید باشد؟

شعاع پاچش دوش اضطراری

•  50% آب خروجی از دوش اضطراری بایددر شعاع 20cm بریزد.
• 50% باقی مانده آب دوش اضطراری در شعاع20 تا 80 cm پخش می شود.

ارتفاع پاچش دوش اضطراری

• 95% از حجم کلی آب دوش اضطراری باید تا ارتفاع 40cm بریزد.
• 5% مابقی آب دوش اضطراری باید بین ارتفاع 40 تا 80cm بریزد.

در دوش های اضطراری باید با استفاده از پخش کن های آب از سرعت آب خروجی کاسته شود (سرعت آب در دوش های اضطراری حدود 60 m/min می باشد).

مدت زمان استفاده از دوش و چشم شوی:

در مورد چشم شوی و دوش های اضطراری توصیه می شود که از مقدار زیادی سیال تمیز، با فشار کم، برای مدت 15 دقیقه استفاده شود. در صورتیکه خصوصیات مواد شیمیایی شناخته شده باشد مدت زمان شست و شو با استفاده از دوش و چشم شوی اضطراری، با توجه به ماده ای که با آن سروکار داشتیم، می تواند تغییر یابد به عنوان مثال:

• برای محرک های ملایم شیمیایی، استفاده از دوش و چشم شوی های اضطراری حداقل بمدت 5 دقیقه
•  برای محرک های متوسط تا شدید شیمیایی، استفاده از دوش و چشم شوی های اضطراری حداقل بمدت 20 دقیقه
•  برای مواد خورنده ای که خاصیت نفوذ پذیری ندارند، استفاده از دوش و چشم شوی های اضطراری حداقل بمدت 20 دقیقه
•  برای مواد خورنده که نافذ می باشند، استفاده از دوش و چشم شوی های اضطراری حداقل بمدت 20 دقیقه