آلاینده های هوا توسط دستگاهی به نام ذره سنج یا غبارسنج آزمایشگاهی اندازه گیری می شود. نام دیگر این دستگاه به نام پارتیکل کانتر بوده و می تواند در یک زمان هم برای تشخیص ذرات معلق در هوا و هم اندازه گیری آن ها، استفاده شود. این ذرات با استفاده از پارتیکل کانتر قابل محاسبه می باشند. حتی برای سنجیدن میزان تمیز بودن یک اتاق مانند اتاق های ایزوله از دستگاه پارتیکل کانتر استفاده می شود. از ذره سنج ها در تعیین کیفیت هوا، اندازه گیری آلاینده ها در محیط هایی مانند اتاق عمل، بیمارستان ها، استخراج معادن، تشخیص منابع گسیل، محیط آزمایشگاهی و یا بعضی از محیط های صنعتی استفاده می شود. غبارسنج با توجه به کاربردهای آن به انواع مختلفی تقسیم می شود.

انواع غبار سنج:

دستگاه غبارسنج با توجه به نوع کاربرد آن به سه دسته پارتیکل کانتر مایع، جامد و آئروسل تقسیم می شود.

• پارتیکل کانتر آئروسل (ذرات معلق)

ذره شمار معلق در واقع همان غبارسنج است که می تواند به تشخیص ذرات معلق در محیط های مختلف مانند هوا و شمارش این ذرات بپردازد. این ذره شمار در واقع می تواند آلودگی ها و کیفیت هوا را محاسبه و تعیین کند. بر اساس استانداردهای طبقه بندی های خاص در آمریکا برای امور مختلف، اتاق ها بر اساس تمیزی دسته بندی می شوند. پارتیکل کانتر وسیله ای است که با آن می توان به طبقه بندی اتاق های تمیز در مکان های مختلف مانند بیمارستان ها پرداخت.

• پارتیکل کانتر مایع

کیفیت مایعات را می توان با عبور پارتیکل کانتر مایع از میان آن ها به دست آورد. از این ذره شمارها در اندازه گیری کیفیت آب آشامیدنی، ساخت قطعات، داروهای تزریقی، تمیز کردن تجهیزات برق و تعیین میزان تمیزی مایعات هیدرولیک استفاده می شود. ذره شمارهای مایع به صورت انواع مختلف قابل حمل و یا قابل نصب در تجهیزات بوده و با نظارت در سطح مایعات هیدرولیکی می تواند، خرابی های آن را تعیین کرده و توسط کاربر تعمیر شود.

• پارتیکل کانتر جامد :

در صنعت ذره شمارهای جامد کاربرد زیادی داشته و می تواند ذرات خشک را اندازه گیری کند. به عنوان مثال در فرآیند حفر معدن، برای پی بردن به این که ذرات ورودی از یک خرد کننده ی سنگ در چه سایزی هستند، توسط این ذره شمارها تعیین می شود.

در انتخاب یک غبارسنج باید به مواردی همچون: 1) تعداد کانال هایی که برای ذرات است که این ذرات دارای سایزهای مختلف هستند. 2) دانستن بیشترین ذره ای است که در یک لیتر قابل شمارش است. 3) باید به اندازه کوچکترین و بزرگترین سایز ذره ای که قابل اندازه گیری با دستگاه است، توجه کرد.