گالوانومتر

گالوانومتر Galvanometer

گالوانومتر، نوعی وسیله اندازه گیری و ابزار برای تشخیص جریان الکتریکی است. یک  مبدل آنالوگ الکترومکانیکی که در واکنش به جریان الکتریکی که از طریق سیم پیچ آن که در یک میدان مغناطیسی قرار دارد، یک انحراف دوار در یک عقربه ایجاد می‌کند گالوانومتر اولین وسیله‌ای بود که برای تشخیص و اندازه‌گیری جریان مورد استفاده قرار گرفت. از گالوانومترهای حساس برای تشخیص سیگنال کابل‌های زیردریایی و کشف فعالیت‌های الکتریکی قلب و مغز استفاده می‌شود. در بعضی گالوانومترها از عقربه و عدد برای نمایش اندازه و در دیگر نمونه‌های خیلی حساس از آینه و شعاع نور برای تقویت مکانیکی سیگنال ضعیف استفاده می‌شود

گالوانومتر ساده
ساده ترین نوع گالوانومتر با استفاده از اثر گرمایی جریان ساخته شده است. این گالوانومتر دارای دو سیم نازک است که یکی از سیم ها در دو انتهایش ثابتند. و جریان گذرنده از آن اندازه گیری می شود. سیم نازک و محکم دوم دور محور عقربه پیچیده شده است. وسط سیم کشیده اول را به فنر کشیده ای وصل می کنند که سر دیگرش به بدنه گالوانومتر متصل است. بر اثر جریان، سیم اول گرم و دراز می شود. رشته سیم که توسط فنر کشیده می شود عقربه گالوانومتر را به اندازه زاویه معینی می چرخاند که بستگی به دراز شدن سیم یعنی شدت جریان الکتریکی دارد. صفحه گالوانومتر برای جریان بر حسب آمپر، میلی آمپر مدرج می شود. در این صورت گالوانومتر آمپرسنج یا میلی آمپر سنج نامیده می شود.

برخی از انواع گالوانومتر شامل گالوانومتر تانژانت، گالوانومتر آستاتیک، گالوانومتر آینه و گالوانومتر بالستیک است.

برخی از نکات مهم گالوانومتر:

• از این وسیله برای آشکارسازی، اندازه‌گیری مقدار و تعیین جهت جریان الکتریکی استفاده می‌شود.
• گالوانومتر در حضور میدان مغناطیسی کار می‌کند.
• این وسیله، تنها می‌تواند جریان در مدار مستقیم را اندازه بگیرد.
• دقت اندازه‌گیری آن کوچک است.
• به طور سری در مدار قرار می‌گیرد.
• حساسیت گالوانومتر در مقایسه با آمپرمتر بیشتر است.
• جهت جریان در مدار را نشان می‌دهد.
• گالوانومتر وسیله‌ای مکانیکی است.
• مقاومت این وسیله در حدود ۱۰ تا ۱۰۰ اهم است.

تفاوت گالوانومتر و آمپرمتر چیست ؟

• از اصلی ترین تفاوت ها که میان گالوانومتر و آمپرمتر وجود دارد میتوان به : آمپرمتر تنها بزرگی جریان را نشان می‌دهد، اما گالوانومتر بزرگی و جهت جریان الکتریکی را نشان خواهد داد اشاره کرد.
• دقت اندازه گیری امپرمتر از گالوانومتر بیشتر است.

گالوانومتر را می‌توان با اتصال موازی مقاومتی در مدار الکتریکی، به آمپرمتر تبدیل کرد. همچنین، اگر مقاومت به صورت سری به گالوانومتر متصل شود، از آن می‌توان به عنوان ولت‌متر استفاده کرد.